De oogst van een democratisch schoolleven

Dinsdagavond 3 maart was ik te gast bij democratische school De Ruimte in Soest omdat er voor de tweede keer een documentaire werd vertoond, gemaakt door vijf oud-studenten over hun ervaringen met democratisch onderwijs.

Na een korte inleiding en uitleg van stafleden Margo Bruins en Janneke Bergmans werd de film gestart en zag ik hoe vijf studenten en hun ouders terugkeken op hun ontwikkeling gedurende veertien jaar democratisch onderwijs. Twee van de vijf studenten waren hun schoolcarrière op hun vierde gestart op een Iederwijsschool en daarna naar De Ruimte gekomen en de andere drie waren van hun vierde tot hun achttiende student op de Ruimte geweest.

Belangrijke boodschap

Ik heb de film als een prachtig en waardevol document ervaren, waarin te zien is hoe de jongens met vallen en opstaan zelf hun weg hebben mogen kiezen en daardoor hun authenticiteit hebben behouden. Mede dank zij de moed van hun ouders en de stafleden om tegen alle negatieve omgevingsdruk in de kinderen het vertrouwen te geven dat ze hun weg helemaal zelf kunnen lopen. Gaandeweg de verhalen van de jongens, zag ik vijf verschillende mensen groeien in gelijkwaardige omgang met elkaar. Allemaal gestart met heel veel spelen, gamen en ‘niets doen‘, wachtend op hun eigen momenten van ‘inzichten’, zag ik hoe ieder zijn eigen unieke passie ont-dekte en die vanuit intrinsieke motivatie op geheel eigen wijze zelf ging vormgeven. Daarmee hebben deze studenten in mijn ogen een belangrijke boodschap aan de (onderwijs-)wereld te bieden.

Niet alleen rozengeur en maneschijn

Na de film volgde een korte pauze waarin iedereen even de benen kon strekken en de beleving van de film kon delen met de andere aanwezigen. Tijdens het tweede deel van de avond zaten vier van de vijf filmsterren in een panel om vragen van Janneke en de aanwezige bezoekers te beantwoorden. Ze vertelden zeker niet alleen verhalen over rozengeur en maneschijn, maar waren ook heel openhartig over hun twijfels en de hobbels die ze zelf hadden moeten nemen. Ieder van hen heeft echt een eigen verhaal en visie ontwikkeld, staat daarvoor en durft kwetsbaar te zijn. Er sloten nog andere studenten aan bij het panel en ook zij lieten horen dat ze een eigen verhaal hebben vanuit authenticiteit. De verhalen van de studenten getuigden voor mij niet alleen van vrije keuzes maken, maar tegelijk ook van het leren verantwoordelijkheid voor die keuzes te nemen.

Pleidooi voor gamen

Een ouder kwam naar voren om een warm pleidooi te houden voor gamen. Dit ook als aanvulling op de verhalen van de jongens die juist via het zo vaak verguisde gamen op hun passie waren uitgekomen en daarop hadden kunnen voortborduren.

De oogst van de sociocratie

Als laatste kwam het onderwerp ‘sociocratische kringen’ ter sprake en de invloed die dat op de studenten heeft gehad en nog heeft. Baudy Wiechers (oprichter C.O.N.S.E.N.T.-methode en ooit staflid op De Ruimte) deed hierover nog een duit in het zakje. Tijdens de verhalen van de uitgebreide groep studenten in het panel over wat ze hadden geleerd van deelname aan de diverse kringen, viel mij ineens iets heel moois op. Ze zaten daar al ruim een uur naast elkaar op het podium in alle rust, terwijl ze op volkomen natuurlijke wijze ruimte namen en ruimte gaven aan elkaar. Er werd naar elkaar geluisterd, iedereen durfde kwetsbaar te zijn. Ik voelde de gelijkwaardigheid waarin iedereen mag zijn wie hij/zij is, geen energie van ‘concurrentie’, geen oordelen. De prachtige geautomatiseerde oogst van een sociocratisch schoolleven.

Dit krachtige en prachtige beeld aan het eind van de avond raakte mij persoonlijk nog het meest en liet zo heel mooi zien dat democratisch onderwijs een vorm van onderwijs is die de rechten van kinderen op zelfbeschikking en authenticiteit waarborgt.

Gio Vogelaar, kinderluisteraar