Onze onderwijsvisie

Nieuwsgierigheid zit in onze natuur en heeft geen dwang of overreding nodig. Daarom is naar school gaan leuk. Je krijgt de ruimte om te doen wat bij jou past. Spelend leren bijvoorbeeld. En leren samenleven. De bij jou passende vragen leren stellen, antwoorden vinden. Zo kan een mens zichzelf worden en zich waardevol voelen. Over onze onderwijsvisie vertellen we hieronder graag meer.

Op De Ruimte hebben we het liever over ‘school’ dan ‘onderwijs’. Onderwijs is het overbrengen van kennis en vaardigheden met vooraf door de overheid vastgelegde doelen, door leraren en docenten die daar speciaal voor zijn opgeleid. Het woord school spreekt ons meer aan. Het woord ‘school’ komt van het Griekse woord ‘scholè’, dat ‘vrije tijd’ betekent.

Er wordt veel gespeeld bij De Ruimte. Spelen is een houding ten opzichte van de wereld. Een houding van openheid, van uitproberen en van creëren. Een belangrijk kenmerk van spelen is dat de uitkomst van wat je doet onzeker is, waardoor je nieuwe dingen ontdekt en leert. Spelen vindt plaats op de grens van wat je kunt en wat je zou willen kunnen. Wanneer je je iets eigen hebt gemaakt, creëer je een nieuwe situatie waarin je iets weer nèt niet kunt. Een te grote stap levert angst op, een te kleine stap zou saai zijn. De studenten zullen zichzelf (en elkaar) voortdurend bijsturen, zodat het voor ieder een optimale situatie blijft. Een belangrijk criterium hierbij is dat het plezier en voldoening geeft.

In het spel worden nieuwe mogelijkheden uitgeprobeerd. Werelden worden nagespeeld om te ervaren hoe die werelden in elkaar zitten. In dit proces gebeuren er vaak onverwachte dingen. Het vraagt dan ook veel flexibiliteit van studenten en begeleiders om iedere keer weer te kunnen inspelen op nieuwe situaties. In feite is spelen een voortdurend creatief proces. Spelen is daarbij tevens een effectieve manier om emotioneel dingen te verwerken en te integreren. Spelen maakt het voor studenten mogelijk om op te groeien zonder hun gevoelens te moeten scheiden van hun denken; een vaardigheid die in onze snel veranderende samenleving van groot belang is om te kunnen functioneren.

De Ruimte sluit naadloos aan bij het Adviesplan Ons Onderwijs 2032 (Platform Ons Onderwijs, januari 2016) waarin 21e eeuwse vaardigheden een belangrijke plek innemen.

Studenten krijgen op De Ruimte vanaf de eerste schooldag letterlijk en figuurlijk de ruimte een eigen leerroute te kiezen. De doorstroming van basisschool naar voortgezet onderwijs verloopt automatisch.

Bij De Ruimte leren kinderen vanuit hun intrinsieke motivatie. Als het kind weet wat het wil, gaat het vol overtuiging aan de slag, is het leerproces intensiever en gaat de kennisoverdracht vele malen sneller. Leerlingen van De Ruimte beslissen zelf hoe, wat, wanneer en met wie ze willen leren, en vinden daar indien nodig een docent bij.

De onderwijsvisie van De Ruimte is gebaseerd op drie belangrijke pijlers: gelijkwaardigheid, vrijheid en verantwoordelijkheid.

De eerste pijler van de school is gelijkwaardigheid. Dit houdt in dat iedereen binnen de schoolgemeenschap gelijke rechten en plichten heeft. Studenten, stafleden en docenten nemen verschillende rollen en taken op zich in de school.

De gelijkwaardige samenwerking zorgt voor een bijzondere relatie tussen docenten, stafleden en studenten. De school hangt aan elkaar van horizontale netwerken en samenwerkingsverbanden. De lessen krijgen door de gelijkwaardige samenwerking een meerwaarde; er is intrinsieke motivatie en een gevoel van medeverantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de les.

Daarnaast staat vrijheid hoog in het vaandel. Iedereen beslist zelf hoe de dag wordt ingericht en met wie wordt samengewerkt. We gaan ervan uit dat ieder mens grenzen wil verleggen en de wereld graag wil begrijpen en verkennen.

In dat proces worden ‘fouten’ gemaakt en krijg je de tijd je eigen oplossingen te vinden. Uiteindelijk kom je daar sterker uit en beter voorbereid op wat je in je verdere leven tegenkomt.

Op De Ruimte leer je je persoonlijke verantwoordelijkheid te nemen voor wat je creëert. Dat geeft het gevoel van eigenwaarde en de ervaring dat de student het stuur in eigen handen heeft. Iedereen binnen school ondersteunt dit proces. We helpen elkaar daar waar nodig. Het is de student die beslist en verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar eigen leven.

Beslissen om op De Ruimte naar school te gaan, heeft als surplus dat je medeverantwoordelijk bent voor het goed draaiend houden van de school. Er hangt een uitgebreide takenlijst in de gang. Studenten doen o.a. de administratie, de was, verzorgen de dieren, organiseren excursies, en zijn voorzitter of notulist. En vegen de stoep.

De kringen vormen de organisatorische basis van de school. Studenten leren wat er nodig is om een organisatie goed te laten lopen en welke rol ze daarin kunnen spelen. Van jongs af aan meewerken en beslissingen nemen in de schoolorganisatie maakt dat studenten in hun latere leven profiteren van sociale betrokkenheid, mondigheid en het vermogen creatief en constructief te denken.

De leeftijdsmix is een kracht van onze school. Als studenten samen iets doen telt de interesse, niet de leeftijd. Oudere studenten troosten en beschermen de kleintjes en jongere studenten ontwikkelen een gevoel van eigenwaarde als ze iets uitleggen aan de ouderen. Oudere studenten dienen als rolmodel maar net zo vaak als antimodel voor de jongere studenten en jongere studenten dienen als familiemodel voor de ouderen. 

Het lesaanbod is altijd een antwoord op de vraag van leerlingen. Er kunnen op heel veel vlakken lessen gevolgd worden. Er kunnen altijd lessen wegvallen of bijkomen, naargelang de vraag. Iemand kan bijvoorbeeld de wens hebben om Arabisch te leren, en kan dan in samenwerking met de studiekring op zoek gaan naar een docent. Van docenten en stafleden wordt verwacht dat zij een brede oriëntatie hebben en studenten in de breedste zin kunnen begeleiden.

Elk kind heeft een dossierhouder die de ontwikkeling van de leerling volgt. Op reguliere scholen wordt deze persoon ook wel mentor genoemd.

De dossierhouder volgt de ontwikkeling van de student en rapporteert hierover in het volgsysteem, in samenspraak met de student. De dossierhouder is meestal het eerste aanspreekpunt van de student en houdt regelmatig zogenaamde ‘dossiergesprekken’.

De ontwikkeling wordt waardevrij vastgelegd in het leerlingvolgsysteem en minimaal twee keer per jaar besproken in de pedagogische driehoek met de student, zijn/haar ouders/verzorgers en de dossierhouder.

Voor het leerlingvolgsysteem van De Ruimte verzamelen we informatie door middel van gesprekken met studenten, observaties en lesverslagen. Het is een waardevrij volgsysteem omdat de student leidend is in zijn/haar persoonlijke doelen. Er is geen sprake van een bovenaf opgelegd curriculum. In de gesprekken gaan we uit van zeven streefdoelen naast de vakken die een student kiest:

1. Zelfstandigheid
2. Verantwoordelijkheid
3. Sociaal gedrag
4. Zelfmotivatie
5. Realistisch zelfbeeld
6. Initiatiefrijk functioneren
7. Welbevinden

Deze vaardigheden maken dat ‘je stevig in je schoenen staat’ en kunnen het welslagen in de maatschappij ondersteunen. Door in gesprekken te refereren aan deze zeven streefdoelen en aan te sluiten bij waar iemand staat in zijn leerontwikkeling, nemen zelfreflectie, -waardering en -respect toe.

Het vraagt creativiteit om het dynamische leren van iedere student te volgen en te registreren. Bovendien heeft het volgen van het leren alleen zin als dit een onderdeel van het leren zelf kan zijn. Daarmee wordt de motivatie om te leren gestimuleerd en ontwikkeld. Authentiek leren vraagt om authentiek evalueren.