wel of geen diploma?

Eén van de eerste vragen die mensen vaak stellen als we het over De Ruimte hebben of democratische scholen in het algemeen: ‘Hoe zit het dan met een diploma?’. Die vraag zegt veel over hoe we zelf geschoold zijn. De meesten van ons zijn opgegroeid met het idee dat je zonder papiertje niet ver komt in het leven. Op De Ruimte is het mogelijk om op verschillende manieren je weg te vervolgen, met of zonder diploma, alle wegen zijn even waardevol.

Op deze pagina willen we je zoveel mogelijk informeren over de mogelijkheden waarop je je op De Ruimte kunt voorbereiden op de volgende stap. Je kunt daarbij denken aan de voorbereiding op vervolgonderwijs of op een andere invulling zoals het vinden van een baan, een wereldreis maken of het starten van een bedrijf.

Jonge studenten ontdekken de wereld van de school vaak al spelend. Zo rond hun tiende jaar worden andere dingen interessant: kringen, vakken, rollen, verantwoordelijkheden, relaties. Wie ben ik, wat wil ik en wat kan ik? Rond hun 15e jaar komt de toekomst in zicht en lijkt een nieuwe fase te starten.
In deze fase staat de vraag centraal: wat wil ik nog doen voor ik over een paar jaar de deur van de school achter mij dichttrek? Welke kwaliteiten, kennis en kunde en interessegebieden wil ik verder inzetten richting mijn toekomst? Tijd wordt ineens als eindig ervaren. De wereld buiten school wordt interessanter. Het pad van lessen, vakken en examens is een pad dat miljoenen mensen je voor zijn gegaan, maar wat niet per se je diepere verlangen vervult. Dus wat te doen? Met de studenten onderzoeken we welk pad hen het best past, of hen het meest dient. We zoeken hoe de wereld jouw leerschool kan zijn, met welke mensen en op welke plek jij verder komt in de richting waar je heen wil. Dat kan op vele manieren binnen en buiten school, we noemen ze hieronder: de eigen weg, het overgangsbewijs, de weg naar een diploma.

Hoe gaat het dan als je in die laatste fase op school bent, als je blik zich richt op de toekomst, je ervoor kiest om je eigen pad te blijven volgen en om het leven niet perse vorm te willen geven via het gebaande pad van de staatsexamens of je eigen bedrijf verder vorm te geven, of te willen reizen en werken? Het draait dan vooral om de volgende vragen: wie ben ik in deze wereld? Wat kan/wil ik in deze wereld? Antwoorden kunnen gevonden worden door ook echt de wereld in te gaan: stage lopen, reizen, werken of op een andere manier verantwoordelijkheid nemen voor iets buiten school. Studieverlof kan aangevraagd worden voor alles waarvan je duidelijk kan maken dat het een volgende stap in je ontwikkeling dient. De hele wereld wordt je speelveld. Er zijn ook studenten die niet per se de school uit hoeven om de wereld te ontdekken. Ze gebruiken hun tijd hier om bijvoorbeeld in korte tijd beter te worden in muziek, beeldende kunst, ICT, programmeren, beleggingen of een eigen bedrijf.

Het kan zijn dat tussen je 14e en 18e voor jou duidelijk wordt welke kant je op wilt in het leven en dat er MBO-opleidingen zijn die precies aansluiten bij wat jij wilt leren. Of je hebt alle interessante kanten van een democratische school wel gezien en je wilt nu de snelste weg naar een diploma. Het is fijn als je dan een overgangsbewijs kunt laten zien, zodat de school/opleiding waar je heen wilt er vertrouwen in heeft dat je dit ook werkelijk aan kunt.

Hoe doen wij dat op een school die geen klassen kent, geen overgang, en waar nauwelijks getoetst wordt? Er zijn geen wettelijke eisen waaraan een overgangsbewijs moet voldoen. Scholen kunnen die samenstellen zoals ze dat zelf willen. Wij dus ook, en dat is fijn, want daardoor kunnen wij overgangsbewijzen op maat maken.

De studiekring is de kring die deze uitgeeft, en die dus ook naar de buitenwereld moet kunnen verantwoorden wat daar op staat. Daarvoor is een stappenplan gemaakt dat studenten en ouders krijgen op het moment dat een student naar een overgangsbewijs toe wil werken. De studiekring wil dat graag aan het begin van het jaar weten, of anders uiterlijk voor de kerst. Een overgangsbewijs komt namelijk niet uit de lucht vallen.

De verantwoordelijkheid voor het verzamelen van de bewijslast voor het overgangsbewijs ligt bij de student, en wordt daarbij ondersteund door de dossierhouder, de docent en de coördinator overgangsbewijs (CO). Aan het einde van de rit moet de student kunnen aantonen dat hij voldoende niveau heeft. Dat kan of door het maken van toetsen/proefexamens of door een verslag van de docent, en het liefst allebei.

De cijferlijst is het eerste onderdeel van het overgangsbewijs; het tweede bestaat uit een verhaal van de dossierhouder over al die andere dingen die de student bij ons geleerd en gedaan heeft. Als laatste stap gaat de student met het overgangsbewijs naar de studiekring die daar dan haar goedkeuring aan kan geven.

Jaarlijks kiest een tiental studenten van onze school ervoor om examen te doen in één of meerdere vakken. Soms is hun doel op termijn een diploma bij elkaar te sprokkelen, soms willen ze voor enkele vakken een certificaat halen. Sommige studenten zijn de koning te rijk dat ze bij ons geen examen hoeven te doen, anderen vinden het een noodzakelijk kwaad en een enkeling geniet er juist van. Hoe dan ook; examen doen kán op De Ruimte.

Hoe gaan we met (de voorbereiding op) het staatsexamen om op De Ruimte? In augustus presenteren de docenten hun plannen voor het komende schooljaar op de jaarlijkse vakken- en activiteitenmarkt. Voor studenten is dat dé gelegenheid om alle informatie over een vak of een activiteit op te halen en vragen te stellen aan de docenten. De hoeveelheid docenten op De Ruimte staat garant voor een kleurig palet aan lesvormen en -stijlen.

Sommige studenten geven er de voorkeur aan om op eigen houtje naar het examen toe te werken. Ze bepalen zelf wat en wanneer ze leren en hoe ze aan hun informatie komen, desgewenst bij tijd en wijle ondersteund door hun dossierhouder of door een docent. Vaak is er sprake van een mix tussen verschillende vormen; eerst eens een poosje les volgen, dan een periode zelfstandig werken en aan het einde van de rit weer even terug naar de docent voor de puntjes op de i. Alle variaties zijn mogelijk en niets staat in steen gebeiteld.

In december organiseren we een oefenexamenweek; studenten die willen weten hoe ze ervoor staan, kunnen zich inschrijven voor één of meer vakken en maken dan Centrale Examens volgens een officieel rooster. De uitslag en de bespreking van zo’n oefenexamen geeft soms de doorslag in de beslissing om dat schooljaar echt examen te doen of er nog een jaartje mee te wachten.

Onze studenten doen staatsexamen. Dat bestaat uit het Centraal Examen (CE) en het College-examen. Het CE wordt afgenomen in de maand mei; alle leerlingen in het regulier onderwijs zitten dan in de gymzaal van hun school. Onze studenten gaan naar een locatie in het land om hetzelfde examen af te leggen. Het Centraal Examen levert een cijfer op dat 50% van het eindcijfer voor een vak uitmaakt. Die andere 50% haalt een leerling in het regulier onderwijs via de zogenaamde schoolexamens (tentamens/PTA-toetsen). Omdat onze school geen examenlicentie heeft en dus niet bevoegd is om schoolexamens af te nemen, doen onze studenten hun tentamens in de vorm van het College-examen: een mondelinge toets voor alle vakken in de maand juli. Voor sommige vakken gelden extra eisen. Alle informatie over staatsexamens vind je bij www.DUO.nl/staatsexamenkandidaat.