De pioniersfase deel 1: het begin

In 2003 openden wij onze deuren van De Ruimte in Soest. Voor die tijd waren wij al bezig geweest met de voorbereidingen, geïnspireerd door Eefke en Bas, de oprichters van de eerste Iederwijsschool in Nederland, in Schoonhoven. Zij waren vanaf het begin onze inspiratie en zij steunden onze school, en meer initiatieven. Er was duidelijk behoefte aan een radicale verandering in onderwijsland: meer dan vijftig initiatieven schoten als paddenstoelen uit de grond! Wij als tweede Iederwijsschool werden al snel ook een voorbeeldschool en we groeiden hard.

Het was een hele bijzondere tijd. En het was ons gegund, zo voelden wij dat, ook vanwege de prachtige locatie die we vonden in Soest. We leerden veel en snel en ons team werd ‘verrijkt door verschillen’. Ieder had zijn/haar eigen expertise en achtergrond. Sociocratie leerde ons de verschillen te gebruiken om samen sterker te groeien, dat was een openbaring voor ons! Er was veel energie en veel enthousiasme en wat ons bond was onze wens om een goede plek voor onze kinderen te creëren en iets radicaals toe te voegen aan onderwijsland. Wij wilden die verandering zijn en onze idealen vorm geven.

Uitgedaagd door de Inspectie
Nou dat hebben we geweten! Het werd een avontuurlijke reis ‘beyond our dreams’.
Naast dat we zelf tot op het bot werden uitgedaagd in onze eigen persoonlijke ontwikkeling, werden we ook uitgedaagd door het Ministerie van Onderwijs, de Inspectie en regelgeving. We verloren een kort geding maar gingen meteen in hoger beroep omdat we er van overtuigd waren dat we recht hadden op vrijheid van onderwijs.

Tegelijkertijd werkten we samen met de Inspectie om nieuwe kaders te ontwikkelen waar alle partijen mee uit de voeten konden. Sommige inspecteurs lieten weten dat zij enthousiast waren over wat wij deden: een school waar kinderen zonder stress konden leren wat ze wilden. Een school waar spelend leren als een grote waarde wordt gezien. Een school als minigemeenschap, een school waar de kinderen een stem hebben en sociaal-emotioneel helemaal aan hun trekken komen in een veilige omgeving. Waar elkaar inspireren en kwaliteit van leven voorgaat op dichtgetimmerde roosters, modules en methodes. Waar gekeken wordt naar je kwaliteiten ipv probleemgerichte aandacht op die dingen waar je niet zo goed in bent..

Maar ook de inspecteurs werden van hogerhand aan handen en voeten gebonden. Ik denk dat de explosie binnen vernieuwend onderwijs als een bedreiging werd gezien. Op dit soort burgerinitiatieven waren zij niet voorbereid!

Inspiratiedagen
Ondertussen groeide het Iederwijsnetwerk enorm en kwamen we elkaar regelmatig tegen op inspiratiedagen waar we veel van elkaars ervaringen leerden. Het bleek helemaal niet zo gemakkelijk om je idealen waar te maken! Het was interessant om te zien hoe ieder initiatief een eigen vorm ontwikkelde. Wat ons bond was de schoolkring als hart van de school en het neerzetten van een fijne plek, voor kinderen die we een schoolleven gunden vanuit plezier en natuurlijke leergierigheid.

Wat ons ook kracht gaf was het pareren van onze gezamenlijke ‘vijanden’. Het leren staan voor wat je gelooft is nog helemaal niet zo gemakkelijk, vooral als het veel weerstand oproept en er veel van afhangt. Spanningen leidden tot een verdrietige en pijnlijke splitsing van het team. Achteraf denk ik dat we een mooie les hebben mogen leren in persoonlijke integriteit en doorzettingsvermogen, waar we allemaal in zijn geslaagd, naar mijn idee, als je ziet dat we al die tijd naast elkaar zijn blijven werken voor ons gezamenlijke doel: vrijheid van onderwijs in Nederland.

Dorianne is staflid op De Ruimte, en oprichter. In 2003 startte ze samen met haar man Ruud hun dochter Kira en andere ouders met hun kinderen Iederwijs Soest ‘De Ruimte’, dat een paar jaar later werd omgedoopt tot democratische school De Ruimte.

Met dank aan onze collega’s Dorianne de Groot en Ruud van Middelaar en alle andere pioniers die in 2003 de moed hadden om samen De Ruimte op te richten: Bettine Bakker, Christel Bakker, Peter Hartkamp, Karl van Koppen, Mary Poppelaars, Vera van Randwijck en Daniël Rense.

Lees ook het vervolg:
De pioniersfase deel 2: klussen
De pioniersfase deel 3: vrijheid en afspraken
De pioniersfase deel 4: utopische idealen en de eerste lessen
De pioniersfase deel 5: ouders
De pioniersfase deel 6: de dierenkring